22 Eylül 2007 Cumartesi

Manipülasyon Nasıl Yapılıyor?


Borsada manipülasyon nasıl yapılıyor? Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Yalçın Karatepe'den dinleyin;
"Adli Mercilerin yürüttüğü "BORSA" operasyonu çerçevesinde, gazetelere yansıyan haberlere göre, 130'dan fazla kişi "manipülasyon" yaptıkları gerekçesiyle sorgulanmak üzere gözaltında bulunuyor.
Manipülasyon sözcüğünün anlamına baktığımız zaman eşanlamlı sözcüklerin şunlar olduğunu görüyoruz: hile, hileli yönlendirme, hileyle yönlendirme vs. Kısacası Manipülasyon sözcüğünün içerisine "hile" anlamı kök salmıştır.
Borsada manipülasyon yapılması ne anlama geliyor? Küçük tasarruf sahiplerinin servetlerini finansal piyasalar aracılığıyla "kendi hesaplarına transfer" anlamına geliyor. Peki bu nasıl yapılıyor?"
Peki manipülasyon nasıl yapılıyor?
"Manipülasyon iki yönlü, ya fiyatı düşürerek, ya da fiyatı yükselterek yapılıyor. Borsada işlem gören 318 hisse senedinden önemli bir çoğunluğu "KOBİ" bile olmayacak, oldukça küçük şirketlerden oluşmaktadır. Şirketlerin değeri düşük olunca onların hisse senetlerinin fiyatlarını manipüle etmekte oldukça kolay oluyor. Manipülasyon için öyle "ciddi" miktarlarda paralara ihtiyaç duyulmuyor. "Cebine" birkaç milyon YTL koyan ve "ekibini" oluşturan, fiyatı istediği düzeye, aşağı ya da yukarı, sürükleyebiliyor. Dikkat ederseniz manipülasyon yapılan hisse senetleri piyasa değeri düşük olan şirketlerin hisseleri ve piyasa değeri düşük olan hisse senedi sayısı da oldukça fazla.
Öncelikle bir "tahta" belirleniyor(hisse senedi). Sonra bu hissenin fiyatı kademeli olarak yükseltiliyor. Tabi fiyatın düzenli olarak yükselmesi küçük tasarruf sahiplerinin dikkatini çekiyor ve bu artıştan "yararlanma" isteği oluşuyor. Doğal olarak küçük yatırımcılar hisseyi en pahalı fiyattan alan oluyor ve alımdan sonra fiyatın hızla gerilediğini görünce şaşırıyor. Fiyat önemli ölçüde gerileyince hisseyi satan küçük yatırımcı, kendisi sattıktan sonra fiyatın yeniden yükselmeye başladığını görünce "satış için erken davrandım, yeniden alayım bu sefer kazanacağım" düşüncesiyle tekrar alım yapıyor ve görüyor ki yine en yüksek fiyattan alan küçük yatırımcı oluyor ve fiyat hızla geriliyor. Bu süreç küçük yatırımcılar paralarının önemli kısmını kaybedene kadar devam ediyor. Ancak her zaman "yeni" küçük yatırımcı çıkıyor ve oyuna dahil oluyor."
İşte manipülasyon hakkında az çok bilgi sahibi oldunuz görüldüğü gibi borsa insanı vezirde yapıyor rezilde o yüzden borsa ekranından ve al-sattan kaçmak gerekiyor...

2 yorum:

Serhad dedi ki...

Manipülasyona karşı İMKB'de özel bir bölüm var. Bu bölümün çalışma prensiplerini ve çalışırken kullandığı programları inceleme şansım oldu.

Günümüzde manipülasyon yapılan hisseler ve bunları yapanlar çok rahat belirlenebiliyor. Ancak yatırımcı zarar gördüyse, ona karşın yapılabilecek çokta birşey yok. Manipülatörlere belirli sürelerde işlem yapamama cezaları veriliyor. Hatta kanuna göre 5 yıla kadarda hapis yolu var.

Teftiş Uzmanının verdiği bir örnek vardı. 80 kişilik bir manipülatör grubuna bile ulaşabilmişler.

Yani aslına bakarsan, manipülasyon yakalanıyor ancak çokta caydırıcı bir ceza bulunmuyor. Sonuçta para sıcak değil mi?

silanimla dedi ki...

yazınız için teşekkürler. yazınıza benzer yazı burada da var.